De grote leugen
Mijn oma is 98 jaar oud geworden. Zij was heel goed bij de tijd en gezond. Ik kwam altijd graag bij haar en dan voerden lange en mooie gesprekken. Ik zag er destijds dan ook best tegenop om mijn oma van 98 jaar te vertellen dat mijn relatie na 14 jaar was stukgelopen. Dat is voor mensen van die leeftijd toch een “schande” en dat wilde ik haar niet aandoen. Dat was trouwens niet de enige reden dat ik met een beetje buikpijn naar haar toe ging. Ik schaamde me ook op een bepaalde manier; dat het niet gelukt was. Waar komt dat toch vandaan?
Hoe vaak wordt de opmerking niet gemaakt: “Ze gaan tegenwoordig ook ‘zomaar’ scheiden, dat was er vroeger niet bij”. Deze opmerking is niet zo raar als je je bedenkt dat je vroeger (tot 1971) niet zo makkelijk kon scheiden. Met grote verbazing las ik over die echtscheidingswet. Er golden vroeger namelijk 4 strenge voorwaarden om te kunnen scheiden. Wat te denken van kwaadwillige verlating of zware gevangenisstraf of bewezen, zware mishandeling. Dit moest je ook nog eens aantonen wat niet altijd makkelijk was. Als ik dit alleen maar lees krijg ik al de kriebels. Ik wist dit niet en las met verbazing verder.
De 4e reden was als één van beiden overspel bekende. Dit hoefde je niet te bewijzen. Dus werd deze reden het meest gebruikt. Vaak zelfs zonder dat er echt sprake was van overspel. Dit werd daarom ‘de grote leugen’ genoemd. Het vervelende van deze leugen was wel dat de ‘overspelige’ echtgenoot geen recht op financiële compensatie had. Omdat vrouwen in die tijd vaak financieel afhankelijk waren van hun man, nam deze daarom de ‘schuld’ op zich. Dat betekende vaak ook nog eens dat hij als zondebok de kinderen niet meer zag.
De grote leugen was algemeen bekend en steeds meer mensen vonden het vernederend deze leugen vol te houden. Liegen in de rechtszaal moest afgelopen zijn, net als de andere ongewenste financiële en maatschappelijke toestanden die de oude wet veroorzaakte. Dat duurde nog een hele tijd. De huidige echtscheidingswet is uiteindelijk pas in 1971 (!) aangenomen. Je zou denken dat het op zijn minst honderd jaar geleden moet zijn…. Nu is de reden voor een scheiding de “duurzame ontwrichting van het huwelijk”. Wie er schuld heeft is uit de wet. Sinds deze nieuwe wet is het aantal scheidingen fors gestegen. Het huidige aantal scheidingen in Nederland ligt al jaren rond de 30.000 echtscheidingen per jaar.
Gelukkig leven we in een andere tijd wat natuurlijk niet betekent dat een scheiding nu een pretje is. Of dat je dat ‘zomaar’ doet. Je hoeft er tenminste niet meer om en over te liegen. Er is meer openheid en hulp. Zoals bijvoorbeeld dit platform “Alles over scheiding” met heel veel onafhankelijke informatie en advies waar je mee verder kunt. Zodat je een scheiding op de best mogelijke manier kunt regelen. Zeker voor de kinderen. En natuurlijk met oog voor financiële vraagstukken. Daarover zal ik af en toe iets schrijven.
Mijn buikpijn ten aanzien van mijn oma bleek overigens niet nodig. We hebben lang gepraat en ze vond het verstandig dan maar uit elkaar te gaan. “Vroeger zat je een heel leven vast in een ongelukkig huwelijk” zei ze. Of het moest je lukken ‘de grote leugen’ te vertellen.
Ik begrijp nu wat ze bedoelde.
