Wat kan er allemaal in het belang van de kinderen?

Er kan heel veel meer dan wat de wet als minimale eisen stelt bij een scheiding met kinderen. Dat geldt voor het ouderschapsplan, maar ook voor het hele proces, de communicatie, het zelf houden van controle en het creatief zijn met oplossingen vinden die voor allemaal goed zijn. Op menselijk, zakelijk en praktisch vlak.

We geven hier een aantal tips.

Ouderschapsplan: voor jezelf en voor de kinderen

Beginnend met het ouderschapsplan: hier kunnen ouders veel mee bereiken – los van natuurlijk de afspraken zelf. Als ouder kun je uitvinden waar je zelf staat, bekijken wat er goed werkt en wat niet.

Ook het kijken naar ‘de ander als ouder’ kan voor de kinderen veel brengen. Als ouders samen in een negatieve dynamiek zijn geraakt, zijn zij vaak afgedwaald in het bezig zijn met elkaar en niet met: ‘wat kan ik de kinderen bieden en wat zijn de kwaliteiten van de ander als ouder?’. De ene ouder is bijvoorbeeld veel beter in de begeleiding van school, terwijl de andere ouder juist goed is in het aanleren van andere vaardigheden. De combinatie van beide ouders geeft een veel completer ouderschap en is belangrijk voor de vorming van de kinderen.

Wat helpt bij samen in gesprek gaan?

Mensen die een ouderschapsplan moeten maken, bevinden zich meestal niet in een makkelijke situatie. Om toch samen in gesprek te gaan, kan het helpen om stil te staan bij een aantal dingen, zoals:

• je hebt als ouder niet alleen de verantwoordelijkheid, maar samen 
• niemand houdt net zoveel van jullie kinderen als de andere ouder

Dit besef helpt vaak om als ouders het gesprek aan te kunnen gaan en tot betere afspraken te komen. Wat vindt de één belangrijk voor de kinderen, wat de ander en wat vinden jullie samen belangrijk? En hoe combineer je dat? 

Gescheiden zijn kan ook praktische voordelen hebben. Aandacht voor werk en aandacht voor je kinderen bijvoorbeeld kunnen makkelijker te reguleren zijn. Tegelijkertijd kan het ook helpen te bedenken dat het na de scheiding óók zal gaan over dezelfde beslissingen als bij ouders die wel bij elkaar zijn – ook díe ouders hebben vaak discussie over ‘tijd voor jezelf’, verdeling van taken of wie een ziek kind ophaalt tijdens werktijd; een scheiding maakt dat niet anders.

Verder brengt het afscheid nemen als partners een proces van acceptatie met zich mee (zie ook hieronder). Als jullie zover zijn en beseffen dat jullie niet samen verder kunnen als partners, maar allebei heel erg van de kinderen houden, dan helpt dat enorm voor het maken van het ouderschapsplan. Om de aandacht te nemen samen een ‘spoorboekje’ te maken, meer en meer een visie te ontwikkelen op hoe jullie het als ouders willen doen. En daarmee hoe jullie het zo fijn mogelijk voor de kinderen kunnen regelen.

Zelf beslissen

Alhoewel het niet voor iedereen is weggelegd, vinden veel mensen het prettig om zelf te kunnen beslissen over de inhoud van het ouderschapsplan, in plaats van de beslissingen daarover bij een derde te leggen – de rechter. Jullie kennen de kinderen en de situatie immers het best. 

Het samen voeren van een goed gesprek hierover kan uitdagend zijn, onder meer door de manier waarop jullie communiceren en door de rol die emoties spelen. Begeleiding van een mediator heeft daar een toegevoegde waarde in, omdat deze getraind is in het signaleren van patronen in jullie communicatie en relatie, en jullie kan begeleiden naar inzichten en andere manieren van communiceren. Daarbij beslis je in mediation zelf. Samen. En geef je dus de beslissing over jullie kinderen niet uit handen.

Proces

In mediation gelden ook bepaalde kernafspraken over hoe het proces verloopt. Transparantie van de stukken is daar een voorbeeld van, om het voeden van wantrouwen te voorkomen. Ook tot een ‘geïnformeerde beslissing’ komen – wat in het Engels informed consent heet – maakt hier een belangrijk onderdeel van uit: het instemmen met afspraken op basis van voldoende kennis van zaken. Anders gezegd: weten waar je het over hebt als je een afspraak maakt. Wat zijn de gevolgen van een afspraak, wat zijn de voor- en nadelen? Hoe is dat in verhouding tot andere oplossingen?

De mediator is ook neutraal, dat wil zeggen dat hij of zij bezig is jullie samen naar afspraken te begeleiden en niet om de kant van de een of de ander te kiezen. Het gaat juist om het zoeken naar wat voor jullie beiden belangrijk is en dat als uitgangspunt te nemen voor jullie afspraken.

Dit alles bevordert ook de duurzaamheid van de afspraken. Hoe beter het proces loopt, hoe beter de afspraken, hoe langer ze mee gaan. Groot voordeel is namelijk ook dat in zo’n goed lopend proces ook ruimte is om creatief met oplossingen om te gaan. Oplossingen die niet meteen voor de hand liggen of vaak voorkomen (‘standaard’ zijn), maar écht toegespitst zijn op jullie situatie. En echt passende oplossingen – voor beide ouders en voor de kinderen – gaan langer mee.

Dit geldt trouwens ook bij een ‘overlegscheiding’. De professionele ondersteuning is dan anders ingericht, maar ook dan beslissen jullie als ouders zelf.

Wil je meer overzicht over hoe een scheiding met kinderen werkt, lees dan hier verder.