string(9) "financien"
string(65) "ontvlechten-van-de-partnerrelatie-ook-van-belang-voor-de-kinderen"
string(8) "kinderen"
string(65) "ontvlechten-van-de-partnerrelatie-ook-van-belang-voor-de-kinderen"
string(23) "procedure-echtscheiding"
string(65) "ontvlechten-van-de-partnerrelatie-ook-van-belang-voor-de-kinderen"
string(14) "relatie-emotie"
string(65) "ontvlechten-van-de-partnerrelatie-ook-van-belang-voor-de-kinderen"
Ontvlechten van de partnerrelatie: ook van belang voor de kinderen
Dit artikel gaat over het belang van het in overleg kunnen regelen van een scheiding. Een scheiding heeft grote emotionele impact op de partners en de eventuele kinderen. Ouderschap gaat na scheiding door. Ook al stopt de partnerrelatie, ouders willen dat hun kinderen zo goed mogelijk door dit proces komen. Als ouders kun je hieraan meewerken door bewust aandacht te besteden aan het emotioneel ontvlechten van de partnerrelatie.
Inhoudsopgave:
Onthechten en ontvlechten: de scheiding verwerken
‘Mijn man en ik zijn vorig jaar bij jou in relatietherapie geweest. We hebben hier beiden goede tips gehad waar we blijvend wat aan zullen hebben, maar helaas heeft de therapie ons huwelijk toch niet kunnen redden en hebben we uiteindelijk besloten uit elkaar te gaan. Hierdoor hebben we een heftige periode achter de rug, maar ik denk dat we mede door jouw aangegeven handvatten voor communiceren alles in goed overleg hebben kunnen regelen.
Ondanks dat de therapie niet de uitwerking heeft gehad waar we op gehoopt hadden, hebben we er wel veel aan gehad! Zeker gezien het feit dat we altijd met elkaar verbonden zullen blijven door de kinderen, hoop ik dat we ermee bereikt hebben dat we hierover altijd in goed overleg kunnen blijven. Onze scheiding is inmiddels uitgesproken. Een nieuw deel van ons leven als co-ouders van onze kinderen zal zeker wennen zijn, maar ik zie de toekomst positief in. Nogmaals bedankt voor je hulp.’
Ook al wil je nog zo graag dat het gaat lukken in de relatie, soms kom je tot de conclusie dat het niet meer gaat. Als dat zo is en je besluit te gaan scheiden, dan is dat voor beide partners pijnlijk en verdrietig. Zoals uit bovenstaande reactie blijkt, hebben gesprekken geholpen om op een zo goed mogelijke manier door het scheidingsproces te komen. Dit komt jezelf en zeker ook jullie kinderen ten goede.
Zoals je je in eerste instantie verbonden hebt in een partnerrelatie en gehecht bent geraakt aan de ander, is het bij een scheiding van belang om te onthechten en de relatie te ontvlechten. Enerzijds doe je dit in praktische zin door een boedel te verdelen en apart te gaan wonen. Anderzijds is het nodig de scheiding emotioneel te verwerken. Een relatie emotioneel ontvlechten kost tijd. Het is een intensief proces waarin je allerlei gevoelens zoals verdriet, angst, onzekerheid, boosheid, wraak, schaamte en schuld kunt ervaren.
Gesprekken met coach of therapeut helpen ook bij scheiding.
Gesprekken met een relatiecoach of relatietherapeut kunnen helpen om een begin te maken met de acceptatie en de verwerking van de scheiding. Dit kunnen individuele gesprekken zijn maar zeker ook gesprekken met beide scheidende partners zijn hierin aangewezen.
Een scheiding kan een keuze van beide partners tegelijk zijn waarmee de acceptatie vaak gemakkelijker is. Als het initiatief tot een scheiding van één partner komt, is deze partner meestal verder in het emotionele proces van loslaten.
Gesprekken kunnen helpen door alsnog zaken uit te spreken en tot inzicht en begrip te komen. Ook zaken benoemen die gedurende de relatie nooit besproken zijn kan helpen om je hart te luchten en verder te komen met de verwerking. Het delen van gevoelens en gedachten met elkaar kan helpen om het gedeelde leven eerder een plek te geven en los te laten. Een relatie is over het algemeen niet alleen maar slecht geweest, ook het ophalen en benoemen van fijne momenten is belangrijk. Dat is ook betekenis geven aan de relatie die geweest is.
Het samen gekregen hebben van kinderen zijn zulke belangrijke momenten. Na een scheiding blijft het gedeelde ouderschap bestaan.
Gesprekken over het ontvlechten van de partnerrelatie kunnen ook ruimte bieden voor het toekomstig ouderschap, het solo ouderschap, gescheiden van elkaar. Kinderen zijn gebaat bij ouders die na een scheiding de pijn (angst, boosheid, verdriet) van het (ex-)partnerschap niet door laten klinken in het ouderschap.
Effect scheiding op kinderen
Een scheiding betekent ook voor kinderen verlies van het kerngezin. En het roept bij kinderen meestal ook gevoelens van angst, onzekerheid, boosheid en verdriet op. Hoe ze hiermee omgaan en op reageren is per kind verschillend. De een kan zich stil terugtrekken, de ander kan angstig en aanhankelijk reageren en een kind kan zich ook af gaan zetten of moeilijker in contact worden. Besef dat het een reactie is op een ook voor hen emotioneel heftige gebeurtenis waarin zij ook aandacht en ondersteuning nodig hebben.
Kinderen zien en voelen vaak wel hoe het met de ouders gaat. Een kind mag zien dat een ouder verdriet heeft. Voor je eigen emotionele ondersteuning is je kind echter niet de geschikte persoon. Voor een kind is het fijn als de ouder er emotioneel voor het kind kan zijn. Aandacht heeft voor hoe het emotioneel met het kind gaat en ernaar vraagt. Dat is soms een grote opgaaf indien je jezelf overmand voelt door allerlei emoties. Daarom is zorg voor je eigen ondersteuning ook belangrijk. Dit kan bij andere volwassen familieleden, vrienden of professionele hulp.
Zorg voor je eigen ondersteuning, zodat je er emotioneel ook voor je kind kan zijn.
Maak ruimte voor het eigen gevoel van het kind
Lotte van 8 jaar wil een half jaar na de scheiding van haar ouders niet meer naar moeder. Ze zegt hierover dat ze boos is op mama omdat die wilde scheiden en ze nu geen gezin meer zijn. Mama doet papa en haar hiermee veel verdriet. Vader heeft in de periode na de scheiding veel van deze uitspraken gedaan als Lotte bij hem verbleef. Hij had het zeer moeilijk met de nieuwe situatie, was boos en ook erg verdrietig. Lotte heeft dit veel gezien en gehoord. Zij voelde vooral het verdriet en de boosheid van papa en haar eigen gevoel en de goede band met mama kwam daarmee onder druk te staan. Ze voelde geen ruimte meer om zichzelf te zijn. Dit uitte zich in eerste instantie in boosheid en opstandig gedrag bij mama. Toen ze vervolgens niet meer naar mama ging en alleen bij papa verbleef werd ze boos en opstandig bij hem.
De sleutel ligt hier bij de ouder(s) om het kind weer vrij te maken van de heftige emoties van de ouders en ruimte te creëren voor haar eigen gevoel. Als ouder help je je kind om neutraal of positief over de andere ouder te spreken. Dit geeft een kind de ruimte om te kunnen vertellen over wat het ervaren en meegemaakt heeft bij de andere ouder. Dan blijft het zich vrij voelen om zich uit te spreken en hoeft het niet in een loyaliteitsconflict te komen. Dit helpt kinderen ook bij de verwerking.
Een negatieve (emotioneel beladen) reactie over de andere ouder kan bij het kind een innerlijke worsteling, een loyaliteitsconflict teweegbrengen. Het kan betekenen dat het zich niet meer uit gaat spreken, gespannen raakt, zich af gaat zetten tegen een ouder of in een verregaande vorm afstand neemt van een ouder en geen contact meer wil. Dit laatste heet oudervervreemding of verstoting.
Impact ouderverstoting
Uit onderzoek van Sietske Dijkstra en Erna Janssen is gebleken dat ouderverstoting een traumatische impact heeft op het kind en tot langdurige negatieve gevolgen kan leiden. Zij omschrijven ouderverstoting als volgt: “Ouderverstoting is het gedrag dat een kind laat zien als het niet leert omgaan met beide ouders na een scheiding, waar het voorheen een goede, of minstens neutrale relatie mee had.” Dit kan zich voordoen indien een kind het idee heeft daarmee een (kwetsbaar ogende) ouder te beschermen. Of het zichzelf gemakkelijker te maken (zichzelf te beschermen) door loyaal te zijn aan de ouder bij wie het hoofdverblijf is.
Een volwassen vrouw die als kind na de scheiding bij haar vader en zijn nieuwe vrouw woonde vertelt daarover: “Het voelde als punten scoren bij mijn vader en stiefmoeder als ik slecht sprak over mijn moeder als ze weer eens bij het schoolplein had gestaan. Als ik haar belachelijk maakte.”
Deze psychologische processen zijn ingewikkeld voor een kind, het maakt ze kwetsbaar.
Een vechtscheiding kent alleen maar verliezers. Kinderen zijn in deze afhankelijk en het meest kwetsbaar.
Vechtscheiding door zere plekken
Een vechtscheiding gaat vaak over kwetsuren van de ouders als (scheidende) partners. Kwetsuren die ze gedurende de relatie of door de scheiding hebben opgelopen. De pijn, de boosheid en het verdriet die dit met zich meebrengt hoort niet bij het ouderschap. Het is goed om je bewust te zijn van deze gevoelens bij jezelf en er eventueel professionele hulp voor te zoeken. Dat is ook goede zelfzorg.
Door een scheiding kunnen ook oude persoonlijke kwetsuren en overgevoeligheden geactiveerd worden bij mensen. Het kan zijn dat iemand zich vroeger thuis als kind niet gehoord en gezien heeft gevoeld door zijn ouders of verzorgers. En zich hierdoor niet belangrijk heeft gevoeld. Of je werd als kind vaak gecorrigeerd en hoorde als het ware steeds dat je het niet goed genoeg deed. Of je hebt zelf een nare ervaring meegemaakt toen je eigen ouders zijn gescheiden. En je had je voorgenomen dat dit jou niet zou overkomen en het gebeurt toch.
Een scheiding die je zelf niet wilt kan dit soort gevoelens weer naar boven halen, waardoor je oude en nieuwe pijn allebei gaat voelen. Een scheiding kan gedachten en gevoelens oproepen van afwijzing, niet belangrijk zijn en niet goed genoeg zijn. Dit kan ervoor zorgen dat je intense pijn, verdriet en boosheid ervaart. Besef dat het je eigen – begrijpelijke – verdriet en pijn is. En het aan jou is om dit te verwerken en ermee om te leren gaan. Dit zijn goede redenen om hulp te vragen.
Bewust ontvlechten als partners helpt als ouders
Door het bewust en goed ontvlechten van de partnerrelatie lukt het vaak beter om in gesprek te blijven met elkaar als ouders. En dat helpt om te kunnen overleggen over de kinderen en in de toekomst op voor de kinderen belangrijke momenten samen in een ruimte te kunnen zijn.
Een voorbeeld uit zo’n gesprek tussen scheidende partners die bewust gekozen hebben voor gesprekken onder begeleiding – om elkaar op een goede manier los te kunnen laten en als ouders goed verder te kunnen: “We willen vandaag samen bespreken hoe we sinterklaas en kerst ook samen met de kinderen kunnen vieren. En hoe ons plan hiervoor samen aan de kinderen voor te leggen. Ook om de kinderen gerust te stellen dat ze niet bang hoeven te zijn voor spanning tussen ons. En we willen bespreken wie van ons met welk kind in gesprek gaat om elk kind te laten weten dat we ons kind ook zien. ‘Hoe gaat het met jou in deze situatie waarin wij aan het scheiden zijn?’ zijn willen we vragen.”
Meer lezen? Advies?
De manier waarop gescheiden wordt en de partnerrelatie ontvlochten, de manier waarop de ouders omgaan met hun eigen pijn en verdriet, de rouw van het verlies, heeft veel invloed op de manier waarop de kinderen de scheiding verwerken. Als ouders kunnen jullie jezelf en jullie kinderen dus helpen door het gesprek aan te gaan – ook als dat moeilijk lijkt.
Afhankelijk van de mate waarin jullie het moeilijk vinden (of een van jullie het moeilijk vindt) dat gesprek samen aan te gaan, kan je zelf het gesprek aangaan of ondersteuning van een professional inschakelen. In mediation zal de mediator jullie helpen het gesprek te voeren, onder meer over het ouderschapsplan, wat al kan helpen om bijvoorbeeld beter naar elkaar te luisteren. Het kan zijn dat dat jullie voldoende vooruit helpt om het gesprek als ouders te kunnen blijven voeren.
Het kan ook zijn dat er meer voor nodig is. Meer oefening, meer begrip, om zo tot een betere ontvlechting en acceptatie te komen en dus tot beter gesprek als ouders. Een relatiecoach kan jullie dan helpen met vaardigheden meer jullie communicatie te verbeteren.
Een relatietherapeut kan helpen met communicatieve vaardigheden en jullie helpen met het beter begrijpen en verhelpen van de emotionele blokkades om goed in gesprek te kunnen gaan en blijven met elkaar als ouders. Hierbij wordt ook gekeken naar andere problemen die een rol kunnen spelen in de manier waarop jullie communiceren (bijvoorbeeld het verleden van een van de partners, bindingsangst of verslaving).
Wil je meer lezen rond dit thema, lees dan ook Gedrag van gescheiden ouders: het effect op kinderen en Ouderschap na scheiding: 10 tips.