
Ouderschap na scheiding: 10 tips
Wanneer je als partners de keuze moet maken om niet meer samen verder te gaan is dat een begin van een nieuwe levensfase. Wanneer de woorden van scheiden daadwerkelijk worden uitgesproken, gaat er een onbekende wereld open. Juridisch en praktisch moet er natuurlijk veel geregeld worden. Er zijn veel onzekerheden en als je kinderen hebt, spelen er nog veel meer emoties mee. In dit stuk staan verschillende tips over ouderschap tijdens en na de scheiding.
Jullie blijven ouders na de scheiding
Als ouders kun je niet scheiden. Wat er ook gebeurt, er zal geen einde komen aan jouw ouder-zijn naar jouw kind. Voor kinderen is het wel pijnlijk wanneer ouders ervoor kiezen om niet meer samen verder te gaan. Enerzijds is het fijn dat er een einde komt aan spanning en ruzies. Anderzijds gaan ouder en kind een onbekende toekomst tegemoet. Ieder gezinslid zal nieuwe vaardigheden moeten aanleren om zich aan te passen aan de nieuwe situatie.
Gelukkig realiseren veel ouders zich dat een scheiding niet betekent dat je als ouders ook van je kinderen kunt scheiden. Wel is het goed om te beseffen dat deze periode ook van kinderen veel vraagt. Ze zijn heel alert op signalen bij jou als ouder. Wat zeg je, wat doe je? Wat zeg je tegen anderen waar zij bij zijn? Maar ze hebben ook vragen als ‘moet ik als kind kiezen tussen mijn ouders? Ik kan niet kiezen. Ik houd van allebei’.
Tips voor je rol als ouder na de scheiding
Routine en er zijn voor de kinderen
Wees duidelijk naar je kinderen toe in wat er van hen verwacht wordt. Probeer zoveel mogelijk een vaste routine aan te houden. Ook tijdens een scheidingsproces, waarbij je hoofd misschien overloopt van alles wat er speelt, is het belangrijk om er voor de kinderen te zijn. Soms te moeten corrigeren of juist die extra aandacht geven met een knuffel.
Regie ligt bij jullie samen
Kinderen voelen zich vaak in niemandsland wanneer een scheiding op tafel komt. Als ouders is het belangrijk dat jullie de regie blijven pakken. Natuurlijk mogen kinderen aangeven wat ze het liefst zouden willen. Maar jullie als ouders zijn degenen die beslissen hoe de omgangsregeling wordt. Ook als kinderen 12 jaar en ouder zijn. Vanaf 18 jaar mogen kinderen pas werkelijk beslissen of ze wel of niet naar hun ouders gaan en wanneer dan.
Beslissingen over dingen als school, sport of zwemles voor de kinderen nemen jullie samen. En het blijft als ouders belangrijk dat je bewust bent dat de andere ouder bestaansrecht heeft en krijgt. Ook al zijn er tussen jullie als partners hele vervelende dingen gebeurd. Dan nog blijven jullie beiden ouder van de kinderen.
Wees bewust van je rol
Wees je als ouder elke keer bewust dat jij een wilsbesluit moet nemen in hoe jij het als ouder naar je kinderen doet. Dat is wat binnen je cirkel van invloed is.
Geef ‘toestemming’ om het fijn te hebben
Kinderen komen klem te zitten op het moment dat je als ouder de andere ouder bekritiseert vanuit jouw ex-partner-pet. Kinderen willen graag dat het goed met jullie gaat. Wanneer ze van de ene ouder naar de andere ouder gaan, kunnen ze het gevoel hebben dat ze de ander in de steek laten. En dat ze het eigenlijk niet fijn bij papa mogen hebben. Daardoor kunnen ze ervoor kiezen om te zeggen dat ze het saai hebben gehad. Of dat ze niet meer willen gaan. Ze vinden het fijn om van jou als ouder te horen dat je ‘toestemming’ geeft om het fijn te vinden dat ze naar papa gaan. Dat jij als mama ook dingen gaat doen waar je anders niet aan toe komt. Natuurlijk mis jij ze. Maar papa mist ze op de andere dagen. En als papa een andere invulling geeft dan mama aan een weekend, dan kunnen kinderen daar op zich wel mee dealen. Ze kunnen er niet mee dealen wanneer jij commentaar hebt op de invulling van de andere ouder. En andersom geldt dat net zo goed.
Realiseer je dat de andere ouder óók de intentie heeft om het fijn te hebben met de kinderen, met een eigen invulling.
Tips voor als je moeilijke momenten hebt
Als het je als ouder lukt om zo stabiel mogelijk voor de kinderen te zijn, geef je hen ook het voorbeeld in hoe je omgaat met tegenslagen. Besef daarbij ook dat het normaal is dat je moeilijke momenten hebt.
Zorg goed voor je jezelf
Als dat zo is, zorg dan goed voor jezelf door je netwerk in te zetten om van je af te praten. Of als zij je hulp willen bieden met praktische zaken, neem deze aan. Wees niet te streng voor jezelf. Wanneer je goed voor jezelf zorgt, ben je ook in staat om er voor jullie kinderen er te zijn.
Benoem je korte lontje
Gaat het niet zo lekker, benoem dat dit vooral met jou zelf te maken heeft en niet met jouw kind. Kinderen gaan van alles invullen wanneer je als ouder niet beschikbaar bent. Wanneer je kan zeggen: ‘Joh Thirza, ik heb vandaag zoveel moeilijke gesprekken gehad, daar ben ik bekaf van. Het kan zijn dat ik te kort op je reageer, maar weet dat dit komt door mezelf en niet omdat jij vervelend zou zijn. ‘ Dat zorgt ervoor dat de druk van de kinderen af gaat.
Geen smoesjes & kwets je kinderen niet
Benoem ook dat het allemaal veel is en dat je nog niet weet hoe de toekomst er uit gaat zien. Dat is wat het nu is. Verzin geen smoesjes naar je kinderen. Maar blijf dicht bij jezelf. Zeg geen nare dingen over de andere ouder. Weet dat je daarmee de kinderen voor de andere 50% kwetst.
Tips voor als je kind het moeilijk heeft
Ook kinderen gaan door een rouwproces heen bij een scheiding. Daarin hebben zij periodes waarin zij het moeilijker hebben. De wisselmomenten van de ene ouder naar de andere ouder kosten kinderen veel energie. Het is elke keer een afscheid dat pijn doet. Geef je kinderen de ruimte om te kunnen acclimatiseren. Vraag niet te veel en laat ze even een filmpje kijken. Het kan helpend zijn om wat praktische afspraken te maken rond de wisselmomenten. Bijvoorbeeld afscheid nemen voordat je in de auto stapt, zodat het kind bij de andere ouder makkelijker uitstapt. Sommige kinderen vinden het fijn wanneer een wisselmoment via een schooldag gaat. Dan is het schakelen wat makkelijker. Stem af op de behoeften van wat jouw kind hierin aangeeft.
Betrekken van school
Het kan zijn dat je het nodig vindt dat de juf of mentor op school op de hoogte is van de thuissituatie. Wanneer school op de hoogte is, kunnen zij een vertrouwensrol vervullen voor jouw kind. Bespreek dat wel vooraf met je kind. Het is belangrijk dat je laat zien wie jij wil zijn als ouder en dat jij betrouwbaar bent. Praat dus niet achter de rug van je kinderen om met leerkrachten.
Eigen verhaal kwijt kunnen
Benoem bij de kinderen wat je ziet wat zij als last ervaren. Check of dit klopt. Benoem dat jij het belangrijk vindt dat zij ook een plek hebben waar ze hun verhaal kwijt kunnen. Dat kunnen ouders van vriendjes zijn waar ze veel over de vloer komen. Kijk eens of er voor kinderen een training in de buurt is, die hen kan helpen in dit proces.
Loslaten en verantwoordelijkheid nemen
Hoe meer jij als ouder loslaat en je eigen verantwoordelijkheid neemt, hoe sneller de kinderen leren om met de scheiding en de overgangen om te gaan. Verdriet mag er zijn. Nieuw toekomstperspectief ook.
Ondersteuning
Het leren omgaan met de nieuwe situatie is ingewikkeld. Voor ouders en voor kinderen. Gelukkig lukt het veel gezinnen wel om zich na verloop van tijd aan te passen. Wanneer het wat moeilijker gaat kan het helpen om hierbij ondersteuning te krijgen.
Als ouder kun je hulp vragen van een relatietherapeut of relatiecoach. Zij kunnen je helpen door samen te kijken wat je zelf kunt beïnvloeden. Ook kun als ouders samen bij hen terecht. Wat hebben jullie nodig om er als ouders samen zo goed mogelijk voor jullie kinderen te zijn?
Voor kinderen zijn er ook verschillende manieren om hen te helpen met het leren aanpassen aan hun nieuwe werkelijkheid. Dat kan bijvoorbeeld met een training. In veel gemeentes worden verschillende soorten trainingen aangeboden, deels specifiek gericht op kinderen die met een scheiding te maken hebben, deels op andere thema’s, die ook heel behulpzaam kunnen zijn. Vraag bij je gemeente, huisarts, buurtteam of vrienden welke trainingen bij jullie in de buurt worden gegeven. Ook kunnen kinderen terecht bij een coach of therapeut die zich op kinderen in een scheiding richt.