string(9) "financien"
string(35) "uit-elkaar-met-samenlevingscontract"
string(8) "kinderen"
string(35) "uit-elkaar-met-samenlevingscontract"
string(23) "procedure-echtscheiding"
string(35) "uit-elkaar-met-samenlevingscontract"
string(14) "relatie-emotie"
string(35) "uit-elkaar-met-samenlevingscontract"
Uit elkaar gaan met een samenlevingscontract, geregistreerd partnerschap of koophuis
Leestijd: 6 minutenAls jullie na een tijd van samenwonen besluiten uit elkaar te gaan, komt er wellicht minder kijken dan bij partners die uit de echt scheiden. Toch is dit vaak een verwarrende en moeilijke gebeurtenis, waarbij allerlei zaken geregeld moeten worden. Wat er precies geregeld moet worden voor ongehuwde samenwoners en wat jouw rechten en plichten ten opzichte van je ex-partner zijn, verschilt per situatie. Bij een geregistreerd partnerschap heb je automatisch een aantal rechten en plichten aan elkaar, die je bij een samenlevingscontract niet per definitie hebt. Indien jullie minderjarige kinderen (<18 jaar) hebben, zal dit tevens invloed hebben op hoe de beëindiging van de relatie geregeld moet worden.
De verschillen tussen uit elkaar gaan en scheiden
De verschillen tussen samenwonen met een samenlevingscontract of een geregistreerd partnerschap of huwelijk zijn groot. Bij een geregistreerd partnerschap of huwelijk heb je automatisch een aantal rechten en plichten aan jouw partner. Enkele belangrijke punten zijn:
- Verplichting om elkaar te onderhouden
- Verantwoordelijkheid voor elkaars schulden
- Je bent elkaars erfgenaam
- Verplichting van alimentatie
- Je hebt gemeenschappelijke eigendommen (tenzij anders opgesteld in de partnerschapsvoorwaarden)
Deze rechten en plichten heb je niet automatisch als jullie een samenlevingscontract hebben. Buiten het samenlevingscontract om moeten er voor bepaalde punten namelijk, indien gewenst, extra regelingen worden opgesteld. Hoewel een geregistreerd partnerschap en een samenlevingscontract in de basis al aanzienlijk verschillen, zijn de verschillen tussen een geregistreerd partnerschap en een huwelijk veel kleiner. Het grootste verschil zit echter in de beëindiging van de relatie.
Uit elkaar gaan met een samenlevingscontract
Wanneer jullie uit elkaar gaan met een samenlevingscontract, kun je dit in principe allemaal zelf regelen. Er hoeft geen notaris of rechter aan te pas te komen. Je hebt hierna ook geen rechten en plichten meer naar elkaar, tenzij anders afgesproken in het contract.
Uit elkaar gaan met een geregistreerd partnerschap
Gaan jullie uit elkaar met een geregistreerd partnerschap, dan is een gang naar de rechter niet verplicht op voorwaarde dat jullie dit besluit samen willen nemen en geen minderjarige kinderen hebben. Als hieraan wordt voldaan, kan een echtscheidingsadvocaat of -notaris jullie registratie ontbinden. Bij een echtscheiding dient er altijd een scheidingsverzoek in te worden gediend bij de rechter, waarna een ontbinding van het huwelijk pas definitief kan worden gemaakt.
De ontbinding van een samenlevingscontract
Wanneer jij en jouw partner een samenlevingscontract hebben, staat hierin doorgaans vermeld hoe de overeenkomst beëindigd kan worden. Het ontbinden van een samenlevingscontract is in feite eenvoudig: het contract geldt zolang jullie samenwonen. In de meeste samenlevingscontracten wordt bepaald dat het per brief opgezegd kan worden, waarin wordt opgenomen per welke datum het contract beëindigd moet worden.
Hiervoor hoef je niet naar de rechtbank en is geen tussenkomst van een advocaat nodig. De moeilijkheden komen vaak pas in beeld als er een koopwoning of minderjarige kinderen in het spel zijn. Indien jullie kinderen hebben, dienen jullie een ouderschapsplan op te stellen waarin alle afspraken omtrent de kosten en opvoedings- en verzorgingstaken van de kinderen staan.
De ontbinding van een geregistreerd partnerschap
Als jullie een geregistreerd partnerschap willen ontbinden en er geen minderjarige kinderen in het spel zijn, hoeft er geen rechter aan te pas te komen. Samen met een echtscheidingsnotaris maak je een overeenkomst op waarin staat dat jullie het geregistreerd partnerschap willen beëindigen. In die overeenkomst worden tevens afspraken vastgelegd over belangrijke zaken als alimentatie en de verdeling van gemeenschappelijke bezittingen. Het geregistreerd partnerschap eindigt wanneer de notaris de verklaring doorgeeft bij de burgerlijke stand. Bekijk hiervoor het overzicht van de aan ons gelieerde notarissen die jullie in dit proces kunnen begeleiden.
Wanneer één van beide partners het geregistreerd partnerschap echter niet wil ontbinden, is de procedure gelijk aan die van de echtscheiding. Jullie schakelen in dit geval een mediator en/of advocaat in en er dient een beschikking van de rechter te komen om jullie partnerschap officieel te beëindigen.
Uit elkaar gaan met kinderen
Uit elkaar gaan is een verdrietige periode, zeker als er ook nog kinderen bij betrokken zijn. Toch hebben jullie voor een groot deel zelf in de hand hoe gecompliceerd deze periode wordt. Zo kan er veel ellende en gedoe worden voorkomen door de beëindiging van de relatie in goed overleg te regelen. Helaas is dit niet altijd mogelijk en kunnen ruzies en voortdurende spanningen voor vervelende situaties zorgen.
Indien jullie in conflict zitten en zaken omtrent de kinderen moeten regelen, is het raadzaam om een mediator of advocaat in de arm te nemen die jullie hierin bijstaat. Jullie worden dan geholpen om samen tot duurzame afspraken te komen waar beide partners achter staan.
Ouderschapsplan
Wanneer jullie uit elkaar gaan en minderjarige kinderen hebben, zijn jullie wettelijk verplicht om samen een ouderschapsplan op te stellen waarin onder andere afspraken over de omgangsregeling, zorg- en opvoedingstaken en de alimentatie worden vastgelegd. Sinds maart 2009 moeten ook samenwoners die gezamenlijk gezag over hun minderjarige kinderen uitoefenen verplicht een ouderschapsplan opstellen bij ontbinding van het samenlevingscontract. Dit ouderschapsplan dient bij de rechtbank te worden ingediend, waarna het contract tussen jullie kan worden ontbonden.
Bekijk de uitgebreide informatie over alle belangrijke aspecten rondom het opstellen van een ouderschapsplan en de afspraken die hierin worden vastgelegd.
Partneralimentatie en kinderalimentatie
Alimentatie is de compensatie of vergoeding die de meest draagkrachtige partner aan de minst draagkrachtige partner moet betalen in het geval van beëindiging van een geregistreerd partnerschap of huwelijk. In de praktijk wordt onderscheid gemaakt tussen partneralimentatie en kinderalimentatie.
Indien jullie kinderen hebben, komt kinderalimentatie altijd vóór partneralimentatie. Dit houdt in dat er eerst wordt gekeken naar de behoefte van de kinderen en daarna eventuele partneralimentatie wordt berekend voor de financiële ruimte die overblijft. De kosten voor de verzorging en opvoeding van minderjarige kinderen moeten door beide ouders gedragen worden, ook als jullie besluiten uit elkaar te gaan. Deze verplichting geldt totdat de kinderen 21 jaar worden. Alle afspraken rondom de kinderalimentatie worden vastgelegd in het ouderschapsplan.
Geen huwelijk of geregistreerd partnerschap, maar wel samengewoond?
Wanneer jullie alleen hebben samengewoond en geen huwelijk of geregistreerd partnerschap zijn aangegaan, hebben jullie volgens de wet geen rechten en plichten wat betreft het betalen van partneralimentatie. Tenzij jullie in het samenlevingscontract hebben opgenomen dat bij beëindiging van het contract een alimentatieregeling geldt voor de partner die behoeftig is. Zo kan de partner met het hoogste inkomen de andere partner aanbieden hem of haar nog een tijd financieel te ondersteunen, omdat diegene bijvoorbeeld voor de kinderen en het huishouden heeft gezorgd en daarom geen goede baan heeft. Dit dient dan schriftelijk te zijn vastgelegd.
Er gelden een hoop juridische en fiscale regels rondom de partner- en kinderalimentatie. Hier lees je alle gedetailleerde informatie over alimentatie.
Uit elkaar gaan met koophuis
Als jullie als samenwonende partners uit elkaar gaan, moet er ook een geschikte oplossing worden gevonden voor het koophuis. Indien jullie het huis samen hebben gekocht, moet er beslist worden of het huis verkocht wordt of dat één van jullie beiden er blijft wonen.
De drie te onderscheiden oplossingen wanneer jullie samen een koophuis hebben, zijn de volgende:
- Het huis wordt verkocht en de opbrengst wordt verdeeld (na aflossing van de bestaande hypotheek)
- Eén van jullie beiden neemt het huis over en koopt de ander uit
- Jullie houden het huis nog een tijdje samen aan
Bij optie 1 geldt dat de opbrengst over jullie beiden wordt verdeeld. Verkopen jullie het huis met overwaarde, dan wordt dit op basis van de eigendomsverhouding verdeeld. Wanneer het koophuis met onderwaarde wordt verkocht, ontstaat er een restschuld die jullie samen moeten delen. Het kan zijn dat jullie in het samenlevingscontract of in de voorwaarden van het geregistreerd partnerschap afspraken hebben opgenomen over de verdeling van de opbrengst van het huis. Dit gebeurt vaak als het koophuis bij aankoop niet door allebei voor een gelijk deel is betaald of de hypotheekschuld niet voor gelijke delen is aangegaan.
Bij optie 2 geldt dat degene die in het huis blijft wonen de helft van het huis van de ander moet overnemen. Hiervoor dient een reële taxatie door een makelaar te worden gedaan. Om er zeker van te zijn dat de taxatie een juiste inschatting van de waarde is, kunnen jullie meerdere makelaars inschakelen.
De partner die het huis overneemt na het einde van de relatie zal in de meeste gevallen ook de hypotheekschuld overnemen. Die zal dan aan de andere partner de overwaarde betalen: de helft van de waarde van het huis minus de contante waarde van de schuld. Als dat bedrag hoger is dan hij of zij kan betalen, kan degene die het huis overneemt overwegen een hypotheek te nemen om de ander te betalen.
Lees hier alle uitgebreide informatie rondom de verdeling van een koophuis.
Verdeling van bezittingen
Voor partners met een samenlevingscontract gelden andere regels voor het verdelen van de gemeenschappelijke bezittingen dan voor partners die getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap hebben. Voor samenwoners gelden namelijk geen wettelijke bepalingen op dit gebied, waardoor het belangrijk is dat daar samen goede afspraken over worden gemaakt.
Welke eigendommen van wie zijn en hoe die na samenwoning verdeeld moeten worden, kan soms lastige situaties veroorzaken. Het kan zijn dat jullie hier afspraken over hebben vastgelegd in het samenlevingscontract, maar als dit niet het geval is kunnen jullie dat op het moment van uit elkaar gaan alsnog doen. Hiervoor kunnen jullie een notaris, die gespecialiseerd is in (boedel)scheidingen, in de arm nemen en de afspraken vast laten leggen in een notariële akte. Deze akte heeft dezelfde waarde als een vonnis van de rechter.
Indien er samen schulden zijn opgebouwd, kan dit op verschillende manieren worden afgelost. Zo kunnen jullie bij elke aflossing ieder de helft betalen aan de schuldeiser of kan één van jullie de aflossing op zich nemen waarna de andere partner de helft van het bedrag aan de betalende partner vergoedt. De schuldeiser moet van deze veranderingen op de hoogte worden gesteld en hiermee akkoord gaan.
Bekijk hier het uitgebreid overzicht en meer informatie over de verdeling van bezittingen.
Pensioen & uit elkaar gaan
Ook wat betreft de verdeling van het pensioen geldt dat samenwoners die uit elkaar gaan geen automatische verdeling van het ouderdomspensioen of het bijzonder partnerpensioen (voorheen nabestaandenpensioen) hebben. Dit houdt in dat je geen recht hebt op een deel van het pensioen van de ander, tenzij hierover in het samenlevingscontract afspraken zijn gemaakt. Hiervoor wordt tevens aangeraden een notariële akte op te stellen.
Als een geregistreerd partnerschap wordt ontbonden, hebben beide partners recht op het opgebouwde partnerpensioen en op de helft van het ouderdomspensioen dat jouw partner tijdens het partnerschap heeft opgebouwd. Dit wordt op deze manier geregeld door de Wet verevening pensioenrechten bij scheiding.
Je kunt voor vervelende verrassingen komen te staan als bijvoorbeeld de ex-partner die het pensioen heeft opgebouwd plotseling overlijdt. De andere ex-partner ontvangt de helft van het ouderdomspensioen in dit geval niet. Er bestaat wel recht op een nabestaandenpensioen, maar vaak is dat niet opgebouwd. Het is daarom raadzaam om een andere regeling af te spreken. Een financieel adviseur of een gespecialiseerde notaris of advocaat kan jullie daarin adviseren en een regeling op maat maken.