Jaarlijks krijgen ruim 31.000 Nederlanders de advocaatkosten bij echtscheiding vergoed door de overheid. Dat wordt ook wel een pro deo advocaat genoemd. Daar heb je recht op als je inkomen lager is dan € 26.400 (voor alleenstaanden) of € 37.300 (voor gehuwden, samenwonenden of eenoudergezin met minderjarig kind). Daarvoor wordt in principe gekeken wat je inkomen twee jaar geleden was; dus in 2019 wordt gekeken naar het inkomen dat je had in 2017.
Echt helemaal gratis is de rechtsbijstand niet, want je moet wel een zogeheten eigen bijdrage betalen. Hoe hoog die is, hangt van je inkomen af. Als dat twee jaar geleden € 18.700 of minder was betaal je € 340. Naarmate je inkomen hoger is moet je meer betalen. Het maximum is € 849. Dat betaal je bij een inkomen tussen de € 22.301 en € 26.400. Voor elk van de partners wordt apart gekeken of hij of zij recht heeft op gratis rechtshulp en hoe hoog zijn of haar eigen bijdrage moet zijn.
Als de advocaat de zaak als scheidingsmediator behandelt is de verschuldigde eigen bijdrage lager, namelijk altijd maximaal € 53. Door te kiezen voor mediation bespaar je dus met z’n tweeën al snel honderden euro’s. Zie hierover de pagina over scheidingsmediation.
De advocaat of advocaat-scheidingsmediator moet wel ingeschreven staan bij de Raad voor Rechtsbijstand. Dat kun je nagaan op de website van de Raad. De kosten van mediators die niet ook advocaat zijn worden niet door de overheid betaald.
Het verzoek om vergoeding moet worden ingediend bij de Raad voor Rechtsbijstand. Dat doet de advocaat voor je. De vergoeding wordt ook rechtstreeks aan de advocaat uitbetaald. Je hoeft een pro deo advocaat of mediator dus niets te betalen. De Raad voor Rechtsbijstand controleert via de belastingdienst hoe hoog je inkomen is en stelt aan de hand daarvan vast hoe hoog de verschuldigde eigen bijdrage is.
Let op: je hebt geen recht op gratis rechtsbijstand als je vermogen twee jaar geleden hoger was dan het zogenaamde heffingsvrije vermogen. Dit was in 2017 € 25.000.