Wat is alimentatie? En hoeveel moet er betaald worden?
Leestijd: 10 minutenAlimentatie is de compensatie of vergoeding die de meest draagkrachtige partner aan de minst draagkrachtige partner dient te betalen na de echtscheiding of een geregistreerd partnerschap. Er wordt in de praktijk onderscheid gemaakt tussen partneralimentatie en kinderalimentatie.
Belangrijk is dat kinderalimentatie altijd vóór partneralimentatie komt. Dat wil zeggen dat er eerst gekeken wordt naar de behoefte van de kinderen. Vervolgens wordt de financiële ruimte die overblijft, gebruikt voor het berekenen van eventuele partneralimentatie.
Hoe lang alimentatie betalen?
Vanaf 1 januari 2020 zijn er nieuwe regels omtrent de duur van alimentatie. De eerste grote verandering is dat alimentatie beperkt wordt tot de helft van de duur van het huwelijk, met een maximum van 5 jaar. Een voorbeeld: na een huwelijk dat na 11 jaar eindigt, is de alimentatieplicht straks nog 5 jaar. Nog een voorbeeld: voor een huwelijk dat eindigt na 6 jaar, is de alimentatieplicht straks nog 3 jaar.
Daarop zijn twee wettelijke uitzonderingen:
- langdurige huwelijken; en
- huwelijken met jonge kinderen.
Als het huwelijk langer dan 15 jaar heeft geduurd en de partner die het minst verdient binnen 10 jaar de AOW leeftijd bereikt, dan is de duur van de partneralimentatie maximaal 10 jaar.
Als overgangsmaatregel geldt dit de eerste zeven jaar (dus tot en met 2026) ook als de partner die recht heeft op alimentatie ouder is dan 50 jaar.
Bij huwelijken met kinderen jonger dan 12 jaar loopt de partneralimentatie maximaal door tot het jongste kind 12 jaar wordt.
In uitzonderlijke situaties is het mogelijk alimentatie toe te wijzen voor een langere periode dan 5 jaar (dit is een zogenaamde hardheidsclausule voor schrijnende gevallen).
Hoe lang alimentatie betaald moet worden of hoe lang je dit ontvangt, hangt af van jullie situatie.
Uiteraard staat het jullie vrij om samen afspraken te maken over de duur van de partneralimentatie. Het is dan wel van belang dat de gemaakte afspraken worden vastgelegd in het echtscheidingsconvenant.
Partneralimentatie
Deze vorm van alimentatie kan gezien worden als de bijdrage in kosten van het levensonderhoud van de ex-partner, want ook na de scheiding blijft de verplichting om voor elkaar te zorgen in tact. Dit wordt onderhoudsplicht genoemd.
Ook voordat de scheiding juridisch voltrokken is, bestaat er een wettelijke verplichting tot het betalen van alimentatie als jullie niet langer samenwonen en één van de partners niet kan voorzien in zijn eigen levensonderhoud. De rechter stelt het bedrag dat betaald dient te worden vast.
Over de hoogte van alimentatie is het mogelijk om samen afspraken te maken die worden opgenomen in het echtscheidingsconvenant. Op het moment dat jullie hier niet samen uitkomen, zal de rechter hier uitspraak over doen. Bij het bepalen van de vergoeding speelt de verdiencapaciteit van beide partners een rol. Daarnaast wordt er gekeken naar wat er nodig is om de levensstandaard van het huwelijk voort te zetten (behoefte) en hoeveel alimentatie er maximaal betaald kan worden (draagkracht).
Op het moment dat de ontvangende partner opnieuw trouwt of gaat samenleven met een ander, eindigt de plicht tot betaling van partneralimentatie direct.
Fiscale aftrekbaarheid
Wanneer je alimentatie betaalt voor jouw ex-partner is de partneralimentatie fiscaal aftrekbaar. Ook als de ex-partner in een eigen woning woont die (deels) jouw eigendom is, mag er een bepaald bedrag als partneralimentatie afgetrokken worden. Als jij zelf partneralimentatie ontvangt dan moet dit in de belastingaangifte worden opgegeven als inkomen. Over dit inkomen is nog geen belasting betaald.
Wetswijziging partneralimentatie
Op 14 maart 2017 is het wetsvoorstel rondom partneralimentatie rigoureus veranderd. De belangrijkste veranderingen hebben betrekking op de duur en het beëindigen van de alimentatie.
- De duur van de partneralimentatie is maximaal de helft van de duur van het huwelijk met een maximum van vijf jaar.
- Wanneer er kinderen in het spel zijn die de leeftijd van 12 jaar nog niet bereikt hebben zal van deze maximum termijn worden afgeweken. De bijdrage in levensonderhoud eindigt dan als het jongste kind 12 jaar wordt.
- Ook eindigt de partneralimentatie wanneer de alimentatieplichtige de AOW gerechtigde leeftijd bereikt heeft.
Let op! De veranderingen zijn niet van kracht bij onderhoudsverplichtingen die voor het intreden van de wet zijn vastgesteld door de rechtbank of zijn overeengekomen tussen partijen. Daarnaast is het tevens niet geldig op verzoeken van wijziging of vaststelling die ingediend zijn voor 14 maart 2017. In deze situaties blijft de voorgaande wettelijke regeling van kracht.
Kinderalimentatie
Na een scheiding wonen kinderen vaak bij één van de ouders, ook wel de verzorgende ouder genoemd. Toch blijft de andere ouder financieel verplicht om voor de kinderen te zorgen. Naast de getroffen omgangsregeling tussen beide ouders, wordt ook het bedrag bepaald dat voor het onderhoud van de kinderen betaald wordt. Dit noemt men kinderalimentatie. De hoogte hiervan is mede afhankelijk van de omgangsregeling. Hoe meer omgang, hoe lager het bedrag.
Alimentatieplicht duurt tot het kind 21 jaar wordt of financieel zelfstandig is. Het betalen van alimentatie aan kinderen tussen de 18 en 21 jaar oud (jongmeerderjarigen) hangt ervan af of zij naar school gaan of kunnen voorzien in hun eigen onderhoud. Wanneer er een studie gevolgd wordt loopt de alimentatie door. Echter, als het kind stopt met school en gaat werken is hij/zij in principe zelfonderhoudend en kan het betalen van de alimentatie mogelijk stoppen. Zorg ervoor dat dit altijd in overleg gaat met het kind en schakel waar nodig een specialist in. Bij een geestelijke of lichamelijke handicap kan het zijn dat ouders onderhoudsplichtig blijven.
Zoals eerder genoemd hangen de kosten van kinderalimentatie af van de gestelde omgangsregeling. Daarnaast wordt er gekeken naar draagkracht van beide ouders. Alle gemaakte afspraken en bedragen worden vastgelegd in het ouderschapsplan en bekrachtigd door de rechter. Het is verstandig om bij het opstellen van het ouderschapsplan een mediator of advocaat in te schakelen. Zij kennen de normen die gelden voor dergelijke overeenkomsten en helpen jullie met het vastleggen van de gemaakte afspraken over periodieke bijstelling, wijziging en dergelijke.
Fiscale aftrekbaarheid
Kinderalimentatie is vrijgesteld van belasting. Dat wil zeggen dat je het bedrag dat je aan kinderalimentatie ontvangt voor kinderen jonger dan 21 jaar niet aan hoeft te geven bij de belastingaangifte.
Op 1 januari 2020 is de regeling rondom partneralimentatie rigoureus veranderd. De veranderingen gaan over de duur van de alimentatieplicht (dus niet over de hoogte van de bedragen).
Lees in dit artikel meer over de nieuwe regeling.
Hoeveel alimentatie moet ik betalen?
Jaarlijks worden de alimentatiebedragen voor zowel kinderalimentatie als partneralimentatie aangepast. Deze aanpassing is gebaseerd op het wijzigen van de lonen. Dit noemt men ook wel indexering van alimentatie.
Bij het vaststellen van deze percentages wordt gekeken naar het loonindexcijfer, dat jaarlijks berekend wordt door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Belangrijk hierbij zijn de salarisontwikkelingen bij de overheid, het bedrijfsleven en overige sectoren.
Op de website van het Landelijk Bureau Onderhoudsbijdragen (LBIO) kun je zelf de hoogte van het geïndexeerde bedrag berekenen.
Alimentatie berekenen
Voor het berekenen van zowel draagkracht als behoefte zijn normen ontwikkeld die houvast geven bij het berekenen van de hoogte van de alimentatie. Deze zogenaamde alimentatienormen of tremanormen gelden zowel voor gehuwden die gaan scheiden als partners die uit elkaar gaan na een geregistreerd partnerschap.
Alle aan ons gelieerde mediators, advocaten en notarissen zijn hiervoor opgeleid en hebben de kennis en middelen om de alimentatie volgens de gestelde normen te berekenen.
Het is mogelijk dat de uitkomsten van de berekeningen verschillen, afhankelijk van wie de berekening uitvoert. Dit heeft te maken met keuzevrijheid met betrekking tot het invoeren van gegevens. Daarnaast is het toegestaan om zelf af te wijken van deze normen wanneer jullie dit zelf wenselijk vinden.
Vuistregel
Bij eenvoudige situaties wordt de vuistregel aangehouden dat de behoefte van beide partners na de scheiding gelijk staat aan 60% van het totale netto gezinsinkomen, na de kostenaftrek van de kinderen. Gezamenlijk is dit 120%. Dit komt doordat de behoefte van jullie beiden na de scheiding groter is dan wat er aan inkomen beschikbaar is, aangezien twee aparte huishoudens meer kosten dan één gezamenlijk huishouden. Doorgaans betekent dit dat jullie na de scheiding niet aan de oude levensnorm kunnen voldoen.
Hulp nodig?
Heb je naar aanleiding van bovenstaande informatie vragen of ben je benieuwd wat we voor jou kunnen betekenen? Neem dan vrijblijvend contact met ons op. Of neem contact op met een notaris bij u in de buurt.